Paragraaf Weerstandsvermogen en Risicobeheersing

Financiële kengetallen

De financiële kengetallen laten de financiële wendbaarheid en weerbaarheid van de begroting zien. In de jaarstukken presenteren we de uitkomsten hiervan op basis van de jaarrekening. De kengetallen bestaan uit zes wettelijk voorgeschreven kengetallen en vier kengetallen die zijn vastgelegd in de financiële verordening van de provincie. Een uitleg van de kengetallen en de wijze waarop ze berekend worden, staat in de Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing.

In de Kadernota worden jaarlijks voor vijf financiële kengetallen signaleringswaarden vastgesteld door Provinciale Staten. De signaleringswaarden zijn opgenomen in onderstaand overzicht. Uit het coalitieakkoord ‘Krachtig Zuid-Holland’ is financiële spelregel no. 6 hierop van toepassing: ‘Wanneer meerdere indicatoren -zoals de kapitaallasten en schuldquote- de signaleringswaarde dreigen te bereiken, gaan wij in gesprek met Provinciale Staten en komen wij met voorstellen om de indicatoren te beheersen.’

Wettelijke kengetallen

Netto schuldquote
De netto schuldquote laat het niveau van de schuldenlast van de provincie zien ten opzichte van de eigen middelen. Het geeft een indicatie van de ‘druk’ van de rentelasten en aflossingen op de exploitatie. De netto schuldquote ligt met 69% ruim onder de signaleringswaarde van 200% en is zelfs gedaald ten opzichte van de jaarrekening 2023. Ten opzichte van de originele begroting 2024 is de schuldquote flink lager omdat de provincie op 31 december een liquiditeitsoverschot had en er geen nieuwe leningen aangetrokken zijn. Dit komt door onderuitputting bij investeringen, verstrekte subsidies, uitbesteed werk en andere exploitatiekosten.

Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
Zie de toelichting bij de netto schuldquote.

Solvabiliteitsratio
De solvabiliteit laat zien in hoeverre de provincie in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Hoe hoger de solvabiliteitsratio, hoe groter de weerbaarheid van de provincie. Met een solvabiliteit van 43% ligt deze indicator ruim boven de signaleringswaarde van 20%. De solvabiliteit is bijna gelijk gebleven ten opzichte van 2023. Ten opzichte van de originele begroting 2024 is de solvabiliteit verbeterd doordat vooral het eigen vermogen toenam, terwijl in de begroting rekening was gehouden met een afname.

Structurele exploitatieruimte
Dit kengetal laat zien hoe groot de structurele exploitatieruimte is. Gekeken wordt naar het saldo van de structurele baten en lasten. Dit saldo wordt vergeleken met de totale baten. De structurele exploitatieruimte is ten opzichte van de jaarrekening 2024 bijna gelijk gebleven. Het is wel flink hoger dan waar in de originele begroting 2024 rekening mee was gehouden. Dit komt door de positieve bijstelling van de baten, namelijk een hogere uitkering uit het provinciefonds en hogere inkomsten uit de opcenten. En de diverse lastenbudgetten die als structureel zijn aangemerkt, werden niet volledig in 2024 besteed. Dat kwam bijvoorbeeld door verschuiving van lastneming van subsidies.

Belastingcapaciteit
Het kengetal belastingcapaciteit laat zien hoe het tarief van de provincie voor de opcenten zich verhoudt tot dat van alle provincies samen. Door de indexatie van het tarief in 2024 is dit kengetal gestegen ten opzichte van 2023. Het is in lijn met wat in de originele begroting 2024 al was berekend. Het opcententarief lag in 2024 ongeveer 13% boven het landelijk gemiddelde.

Kengetallen vanuit de financiële verordening

Structurele lasten investeringen
Dit kengetal laat de verhouding zien tussen de som van de afschrijvingslasten, de rentelasten en de meerjarige leaseverplichtingen ten opzichte van de totale baten. Een laag kengetal duidt op een grotere wendbaarheid van de begroting. Met 7,7% ligt dit kengetal ruim onder de vastgestelde signaleringswaarde van 20%. Het is daarmee bijna gelijk gebleven aan 2023.

Garant- en borgstellingen
Dit kengetal laat de verhouding zien tussen de garantstellingen en borgstellingen die de provincie heeft afgegeven ten opzichte van de totale baten. Net zoals vorig jaar en net zoals in de originele begroting 2024 was opgenomen, is dit een zeer beperkt bedrag dat met 1,0% ruim onder de signaleringswaarde van 20% ligt.

Weerstandsvermogen - incidenteel
Het incidentele weerstandsvermogen bestaat sinds 2023 uit door de omvang van de bufferreserve weerstandscapaciteit. De bufferreserve is speciaal ingesteld voor het incidentele weerstandsvermogen. Deze bufferreserve bestaat uit het totaal van de geïdentificeerde incidentele risico's zoals die zijn gekwantificeerd en toegelicht in de Paragraaf Weerstandsvermogen en Risicobeheersing. Het kengetal is daarmee altijd gelijk aan 1,0 en in lijn met de signaleringswaarde.

Weerstandsvermogen - structureel
Het structurele weerstandsvermogen wordt berekend door de omvang van de structurele risico’s af te zetten tegen de onbenutte belastingcapaciteit en het structurele begrotingssaldo. Dit levert een kengetal op van 20,2 in deze jaarrekening. Dat kengetal is gestegen ten opzichte van 2023. In vergelijking met de originele begroting 2024 is dit substantieel verbeterd. Dat wordt verklaard door vooral een positiever structureel begrotingssaldo in de jaarrekening 2024 dan waar in de originele begroting 2024 mee was gerekend.