Dit zijn de jaarstukken van 2024. Het is een (financiële) terugblik op ons eerste volledige kalenderjaar als college van Gedeputeerde Staten.
In 2024 kregen we veel voor elkaar. De Corbulotunnel tussen Leiden en Voorschoten ging open. Het Ruimtelijk Voorstel werd vastgesteld door Provinciale Staten en met dank aan € 23,9 miljoen aan subsidies droegen we bij aan de oplevering van ruim 18.000 woningen waardoor meer mensen een goed thuis vonden. We lanceerden de Ruimtelijk Economische Visie, waarin we sturing geven op een toekomstbestendige economie. Ook zijn we gestart met de Regionale Energie Strategie (RES)-routekaart en werken we met onze energieregio's en de energieraad aan een schoon, robuust en betrouwbaar energiesysteem met energie uit eigen buurt. Het nieuws, van Tennet, dat het hoogspanningsnet in de provincie Zuid-Holland vrijwel overal vol is bevestigd de noodzaak voor deze aanpak.
Verder werd een eerste aanzet gemaakt voor de Landbouwkoers, die breed wordt gedragen en die aansluit bij initiatieven uit het landelijk gebied om de opgaven samen aan te pakken. Een bijdrage aan de transitie naar een CO 2 -emissiearme en circulaire industrie werd bereikt met dank aan energie-innovatiestudies, ondersteuning van 17 innovatieprojecten via het Just Transition Fund en het mede mogelijk maken van de bouw van het Botlekstoomnetwerk. En we verbeterden onze subsidieregels: deze zijn nu duidelijker, eenvoudiger en beter vindbaar.
Meer samenwerking
Tegelijk is de wereld om ons heen volop in ontwikkeling. Het kabinet Schoof is gestart en er zijn Europese verkiezingen geweest. De nieuwe ambities en aanpakken op Rijksniveau en Europees niveau raken ook onze provincie. Beide bestuurslagen zijn belangrijke partners voor onze provincie en een goede samenwerking was, is en blijft belangrijk voor een krachtig Zuid-Holland. Daarvoor hebben we de internationale strategie 2024-2027 opgesteld en waren we als provincie een belangrijke gesprekspartner tijdens het opstellen van het regeerprogramma. Daarnaast zijn in december twee gerechtelijke uitspraken gedaan die de noodzaak voor stikstofreductie en natuurherstel onderstrepen. Voor ons een extra bevestiging dat wij vanuit onze eigen kracht en doelen samen met onze partners moeten werken aan de gedeelde ambities.
Ook als we kijken naar onze rol als provincie in de samenwerking met gemeenten maakten we stappen. Met Lansingerland sloten we bijvoorbeeld een akkoord over woningen, bedrijventerreinen en energie. Doel is om circa 5000 woningen te bouwen en ook een goede locatie voor windmolens te bepalen en voldoende bedrijventerreinen te waarborgen.
Zorgen over Gemeentefonds
De provincie is ook financieel toezichthouder op gemeenten. In 2024 constateerde de provincie dat de meeste gemeenten moeite hadden om een structureel sluitende begroting 2025 op te stellen. Er werd bezuinigd op de uitgaven, de lokale belastingen werden verhoogd en de reserves werden ingezet. De taken van gemeenten en het geld dat zij vanuit het Rijk ontvangen, zijn niet meer in balans, vindt de provincie. Volgend jaar dalen de inkomsten uit het Gemeentefonds nog verder (het ‘Ravijnjaar’). Als provincie blijven we onze zorgen hierover delen met het Rijk en dringen we aan op een betere balans tussen taken en middelen.
We kregen nog veel meer voor elkaar in 2024. Wat we deden, wat we realiseerden en hoeveel dat kostte, staat in deze jaarstukken. Hiermee sluiten we 2024 definitief af.
Grotere realisatiekracht: 95,7%
Het rekeningresultaat van 2024 is € 70,4 miljoen in de plus. Voor 2024 hadden we begroot om € 973,6 miljoen nodig te hebben voor onze ambities. Uiteindelijk gaven we € 931,5 miljoen uit. Vooral het groot onderhoud aan provinciale (vaar)wegen en openbaar vervoer voor een goed bereikbaar Zuid-Holland zorgden ervoor dat onze realisatiekracht op 95,7% ligt ten opzichte van de bijgestelde begroting (de Najaarsnota 2024). Dit is hoger dan de richtwaarde van 95% en een verbetering ten opzichte van 2023 (94%).
In 2024 waren onze inkomsten iets meer dan € 1 miljard. We houden meer geld over (€ 70,4 miljoen) dan in 2023 (€ 36,2 miljoen). We kregen meer geld binnen dan we vooraf wisten of konden inschatten. Denk aan meevallers en incidentele uitkeringen van het Rijk in het najaar bijvoorbeeld. Ook de motorrijtuigenbelasting leverde meer geld op. Dat komt vooral doordat auto's steeds zwaarder worden: voor zware auto's moeten eigenaren meer betalen. Het geld van de motorrijtuigenbelasting is bijna gelijk aan het geld dat we uitgeven voor groot onderhoud aan wegen, bruggen en vaarwegen.
Krappe arbeidsmarkt
We zijn extra trots op ons resultaat, omdat we het afgelopen jaar weer merkten dat het niet makkelijk is om onze ambities te realiseren. Ook als provincie hebben wij te maken met een krappe arbeidsmarkt. De kennis en de mensen die we nodig hadden, waren niet altijd meteen beschikbaar. Dat zorgde soms voor vertraging in de uitvoering. Wij merkten dat binnen onze eigen organisatie én bij onze partners in Zuid-Holland. Ondanks die krapte is het gelukt om een groot deel van onze plannen wel te realiseren. We zetten goede stappen om steeds nauwkeuriger te begroten en daar zijn we trots op. De uitleg over de financiële resultaten kunt u verder lezen in het hoofdstuk Financieel Beeld.
Begrijpelijk taalgebruik
Waar wij ook trots op zijn, zijn de stappen die we maken op het gebied van begrijpelijk taalgebruik in financiële documenten zoals de begroting en de jaarstukken. In de jaarstukken staat zo veel informatie, dat het vaak een ingewikkeld boekwerk is; moeilijk te lezen en/of te begrijpen. Terwijl wij onze inzet en uitgaven van publiek geld graag helder en duidelijk willen verantwoorden. Daarom doen we ons best om onze financiële stukken beter leesbaar te maken. Dit deden we bijvoorbeeld al met de Begroting 2025. En nu gaan we daarmee door in deze jaarstukken. Helder schrijven is niet altijd makkelijk, maar we worden er steeds beter in. En we voegen er vanaf deze keer iets extra’s aan toe. Met een infographic laten we in één oogopslag zien hoeveel geld we binnenkregen en hoeveel we uitgegeven hebben.
We kunnen terugkijken op een succesvol jaar met mooie resultaten voor een krachtig Zuid-Holland.
Het college van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland.
april 2025
Krachtig Zuid-Holland