Het beleidsdoel Ruimte en landschap is vastgesteld in het omgevingsbeleid. De uitwerking van dit beleidsdoel vind je via deze link .
Beleidsprestatie 6-2-1 Ruimtelijke strategie
De provincie wil de schaarse ruimte in de stedelijke en landelijke gebieden optimaal beschermen en benutten voor de verschillende opgaven in de fysieke leefomgeving. Daarbij gaat kwaliteit boven kwantiteit, houdt de provincie rekening met het water- en bodemsysteem en zet zij in op zowel het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit als het bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving.
In haar rol als gebiedsregisseur en vanuit de verantwoordelijkheid voor een goede ruimtelijke ordening, weegt de provincie zorgvuldig af welke ruimtelijke ontwikkelingen op welke plek wenselijk zijn. Daarbij stuurt zij op:
Integrale ruimtelijke keuzes / ruimtelijk voorstel
De provincie wil voorbereid zijn op de toekomst en daarvoor integrale keuzes maken die bijdragen aan het vergroten van de brede welvaart in gebieden.
Ruimtelijke kwaliteit en landschap
De provincie zet in op het behouden en versterken van de ruimtelijke kwaliteit van de landschappen en het stedelijk gebied in Zuid-Holland.
Groenblauwe netwerken
De provincie wil dat toegankelijke en hoogkwalitatieve groenblauwe netwerken in en tussen steden en landschappen in Zuid-Holland tot stand komen.
Toekomstbestendige stedelijke ontwikkeling
De provincie streeft naar een toekomstbestendige en gezonde stedelijke ontwikkeling in Zuid-Holland, met een compact, klimaatbestendig en kwalitatief hoogwaardig bebouwd gebied, waarbij de ruimte zuinig en meervoudig wordt gebruikt en zo min mogelijk bodem wordt bedekt.
Vitaal landelijk gebied
De provincie zet in op een klimaatbestendig en zorgvuldig ruimtegebruik in het landelijk gebied van Zuid-Holland, zodat de vitaliteit verbetert en voldoende ruimte beschikbaar blijft voor landbouw, natuur en recreatie en voor de energie-, water-, klimaat- en groenopgaven.
Wat hebben we bereikt?
Ruimtelijke Puzzel
In maart 2024 hebben Provinciale Staten het Ruimtelijk Voorstel vastgesteld met daarin een nieuwe (ruimtelijke) koers voor Zuid-Holland. Hieruit volgt onder meer dat we meer gaan sturen op kwaliteit en selectieve groei. Daarbij is er bij ruimtelijke keuzes meer aandacht voor gezondheid, kwaliteit en veiligheid van de leefomgeving. Wonen en werken ontwikkelen zich op termijn binnen het bestaande bebouwde gebied, om zo ruimte te geven aan opgaven op het gebied van water/klimaat, natuur, energie, landbouw en recreatie. Gemaakte afspraken worden nagekomen, dus er komt nog ongeveer 3.500 ha buitenstedelijke bebouwing voor wonen en werken bij. Dat is inclusief locaties met randvoorwaardelijke afspraken. In 2024 is begonnen met de beleidsuitwerking van het Ruimtelijk Voorstel in het provinciaal Omgevingsbeleid. In de uitwerking komt ook een afwegingskader voor ruimtelijke keuzes.
Beleidskeuze ruimtelijke kwaliteit en landschap
Het werken aan ruimtelijke kwaliteit is een doorlopend proces. Het raakt alle opgaven die ruimte nodig hebben, zoals energietransitie, wonen en klimaatadaptatie. Bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen wordt geadviseerd over locatiekeuzes, ontwerp en inpassing. Daarbij houden we rekening met de invloed van de beoogde ontwikkeling op het gebied. Kwetsbare gebieden en gebieden met uitzonderlijke kwaliteiten worden beschermd.
Groenblauwe netwerken
Groen in en om de stad is belangrijk, dit wordt ook bevestigd in bestuurlijke gesprekken met het Rijk en andere partners. Het netwerk Groene Gezonde Stad (GSS) is uitgebreid van 5 naar 17 gemeenten. In totaal bestaat het GGS-netwerk nu uit 27 partners, waaronder gemeenten, gezondheidsorganisaties en kennisinstellingen. Via ambassadeursbijeenkomsten, werkteambijeenkomsten en kennissessies delen we kennis en inspiratie over bijvoorbeeld goede vergroeningsvoorbeelden. Zo helpen we de vergroening verder in de betrokken gemeenten. Andere onderwerpen die we bespreken: biodiversiteit, gezondheid en klimaatadaptatie en een fijnere leefomgeving.
Toekomstbestendige Stedelijke Ontwikkeling
De provincie stuurt op een stedelijke ontwikkeling die toekomstbestendig is, klimaatadaptief, veilig, gezond en met ruimte voor bewegen. We hebben aandacht voor kwaliteit en voor de nabijheid van voorzieningen. In 2024 is gestart met de beleidsaanpassing, als uitwerking van de koers van Zuid-Holland (Ruimtelijk Voorstel).
NOVEX-gebied Zuidelijke Randstad
In het NOVEX-gebied Zuidelijke Randstad werkt de provincie samen met het Rijk, gemeenten en waterschappen aan het toekomstbestendig vormgeven van de verstedelijkingsopgave langs de Oude Lijn Leiden-Dordrecht. Toekomstbestendig wil zeggen: met aandacht voor gezondheid, groen in en om de stad, klimaatadaptatie, economie en energietransitie. De provincie is samen met het Rijk bestuurlijk trekker. Als gebiedsregisseur organiseert de provincie het samenwerkingsproces.
Vitaal landelijk gebied
De provincie wil de ruimte in het landelijk gebied zo goed mogelijk beschermen en benutten voor de transities die nodig zijn. Het gaat om toekomstbestendige landbouw, natuur en recreatie en om de opgaven voor energie, water, klimaat en groen. Waar dat helpt om de vitaliteit en leefbaarheid te versterken, biedt de provincie ruimte voor een ‘straatje erbij of ertussen’ binnen de met PS afgesproken kaders.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Algemeen
Ruimtelijke Puzzel
Op basis van de door de Staten vastgestelde en aan de minister aangeboden koers uit het Ruimtelijk Voorstel zijn we begonnen met de uitwerking en beleidsaanpassingen. Op basis van de (ruimtelijke) koers voerden we overleg met het Rijk over een in 2025 te sluiten Ruimtelijk Arrangement en de voorbereidingen van de nieuwe Nota Ruimte van het Rijk.
Toekomstbestendige stedelijke ontwikkeling
De beleidskeuze Toekomstbestendige Stedelijke Ontwikkeling is in de Herziening ‘24 licht aangepast. Zo sluit deze beter aan op de koers uit het Ruimtelijk Voorstel. Hiermee lopen we vooruit op een bredere beleidsaanpassing in de Herziening ’25. In 2024 begonnen we met de voorbereiding voor deze Herziening ‘25.
Ruimte voor voorzieningen
In een brief aan Provinciale Staten staat hoe we ruimtelijk kunnen sturen op (maatschappelijke) voorzieningen. Denk daarbij aan voorzieningen voor eerstelijnszorg en meer specifiek over ruimte voor huisartsen. We begonnen aan de voorbereiding van beleidswijzigingen in de volgende herziening van het Omgevingsbeleid 2025.
NOVEX-gebied Zuidelijke Randstad
Voor de Zuidelijke Randstad zijn in 2024 een ontwikkelperspectief, geografische scope en governancestructuur vastgesteld. Dit deden we samen met de partners. Ook is de website zuidelijkerandstad.nl gelanceerd. We werken verder aan de uitwerking van het ontwikkelperspectief naar een uitvoeringsagenda.
Ruimtelijke kwaliteit en landschap
In de herziening van het omgevingsbeleid 2024 werkten we het ruimtelijk kwaliteitsbeleid bij. De herziening treedt begin 2025 in werking.
Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit
In 2024 bracht een onafhankelijk Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit (PARK) een aantal adviezen uit over hoe de opgaven met ruimtelijke kwaliteit een plek in het Zuid-Hollandse landschap kunnen vinden.
Vitaal landelijk gebied
In de Omgevingsvisie voegden we teksten toe over Vrijgekomen agrarische bebouwing in de beleidskeuze Vitaal landelijk gebied. Die toevoeging hoorde bij de Herziening ’24. We begonnen met voorbereidingen voor de beleidswijzigingen in de volgende herziening van het Omgevingsbeleid (2025). Met een handelingskader werkten we ‘Straatje erbij en straatje ertussen’ uit. De beleidsaanpassing volgt in de herziening van het Omgevingsbeleid 2025. Het onderzoek ‘Vitaliteit en leefbaarheid van kernen in Zuid-Holland 2024’ is uitgevoerd en door Gedeputeerde Staten naar Provinciale Staten gestuurd.
Groenblauwe netwerken
Zuid-Holland nam zowel ambtelijk als bestuurlijk deel aan het Rijksoverleg over Groen in en Om de stad. Dat is gericht op een kwalitatieve en kwantitatieve verbetering van stedelijk groen in en recreatiegebieden om de stad. Het provinciale groenblauwe netwerk bestaat uit natuurgebieden, groene recreatiegebieden en groene buffers. Er is een opdracht uitgezet om ontbrekende schakels in het groenblauwe netwerk voor de provincie in beeld te brengen. Deze opdracht loopt door in 2025.
In de Groene Cirkel Groene Gezonde Stad (GGS) organiseerde Zuid-Holland met onze partners verschillende evenementen waarin kennis delen en inspireren centraal stond. Dit waren onder meer:
- GGS-presentatie en workshop vergroening op een congres van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Dit deden we samen met de gemeente Alphen a/d Rijn.
- Diner pensant over GGS-thema’s en verschillende sprekers. Gedeputeerde Anne Koning nodigde nieuwe gemeenten in Zuid-Holland uit.
- Landelijk diner pensant over GGS. Dit deden we samen met de organisatie NLGreenlabel.
- Gala in de Pieterskerk in Leiden waarbij nieuwe gemeenten uit Zuid-Holland waren uitgenodigd. Dit deden we samen met de gemeente Leiden.
- Een kennissessie met Gemeentelijke Gezondheidsdiensten (GGD) en Koepel Artsen Maatschappij + Gezondheid (KAMG) om groen en gezondheid beter met elkaar te verbinden.
Samenwerken in de deelgebieden van het Landschapspark Zuidvleugel
In het BO leefomgeving van 2024 onderschreven het Rijk en de regio het Ontwikkelperspectief NOVEX Zuidelijke Randstad als basis voor verdere samenwerking. Het concept van het Landschapspark Zuidvleugel is daarin de basis voor de landschappelijke structuur van de Zuidelijke Randstad.
In de eerste versie van de uitvoeringsagenda voor de Zuidelijke Randstad is een ’groene, klimaatadaptatieve en gezonde verstedelijking’ opgenomen als één van de 4 hoofdopgaven.
De provincie en de regionale partners vulden de uitwerking van het Landschapspark Zuidvleugel verder in:
- De uitwerking van de Vlietzone is opgenomen als maatregel in het provinciale omgevingsprogramma. We stelden een (ambtelijk concept) uitvoeringsagenda op. Voor het Haagse deel van de Vlietzone zijn meerdere onderzoeken opgepakt: een verkeersonderzoek, een sportverkenning en een cultuurhistorisch onderzoek. Deze onderzoeken zijn de basis voor de integrale gebiedsvisie die gemeente Den Haag opstelt.
- We hebben contact met de gemeente Delft over de planning van de 3 projecten die in 2023 een begrotingssubsidie kregen van de provincie. In 2024 heeft de gemeente geen subsidieaanvraag ingediend
- De Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit (PARK) concludeert in zijn advies van mei 2024 dat het concept van het Landschapspark Zuidvleugel nog actueel is. De PARK doet daarbij de oproep om (meer) werk te maken van een actie- en investeringsopgave voor het Landschapspark.
- Het programma Rivier als Getijdenpark organiseerde bijeenkomsten om kennis uit te wisselen en om de mogelijkheden van Europese subsidie te bekijken. De bijeenkomsten waren onder meer met het Rijk, in het kader van de Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW) en met de proeftuin Duurzaam Sedimentbeheer.
Transformeren, herstructureren en verdichten van locaties
Voor grote locaties buiten Bestaand Stads- en Dorpsgebied (BSD) ligt de bevoegdheid bij Provinciale Staten (PS). Gedeputeerde Staten (GS) bereiden de locatiekeuze voor en hebben de mogelijkheid om locaties met een positief advies voor te leggen aan PS. Vanuit het de provincie vindt een weging plaats van hoe de locaties zich verhouden tot het provinciale omgevingsbeleid. Voor deze weging wordt zo nodig de afstemming gezocht met de verschillende relevante domeinen. In het kader van de Herziening van het provinciale Omgevingsbeleid wordt de 3 ha kaart herijkt en vanuit het provinciale Omgevingsbeleid en geven we advies aan gemeenten over initiatieven en planprocedures.
Beleidsprestatie 6-2-2 Regie op evenwichtige toedeling functies en/of locatie
De provincie toetst dat ruimtelijke ontwikkelingen van gemeenten zoveel mogelijk bijdragen aan provinciale ambities en doelen. Dit geldt zowel voor gemeentelijke als regionale ruimtelijke visies, verkenningen en strategieën. Vervolgens zorgen we dat deze plannen en ontwikkelingen passen binnen het Omgevingsbeleid.
Wat hebben we bereikt?
Samenwerking op ruimte provincie met gemeenten en regio
Onze regio-accounts Ruimte hebben veel contact met onder meer gemeenten over de provinciale en gemeentelijk plannen en ambities. Zij zorgen voor een makkelijk provinciaal aanspreekpunt. Samen kijken we hoe initiatieven op elkaar kunnen worden afgestemd of elkaar kunnen versterken en op welke manier plannen in het gebied ook gerealiseerd kunnen worden. Gemeenten maken veel gebruik van deze afstemmogelijkheden.
Gebiedsontwikkeling Middengebied Zuidplaspolder
- Het door de gemeenteraad van Zuidplas vastgestelde bestemmingsplan voor Cortelande past binnen het provinciale Omgevingsbeleid.
- We verlengden de looptijd van de Grondbank RZG Zuidplas tot 1 januari 2035. Daarmee maken we de realisatie van Cortelande mogelijk.
- Er zijn samenwerkingen gestart met gemeenten en Rijkswaterstaat om afspraken uit de Deelovereenkomst Mobiliteit verder uit te werken.
- In 2024 is de visie voor de Groene Waterparel uitgewerkt tot een Voorlopig ontwerp. In januari 2025 is de Deelovereenkomst Ecologische Verbindingszone ondertekend door de gemeente Zuidplas en de provincie.
Gebiedsontwikkeling Gnephoek
- Op 18 oktober 2024 is de Bestuursovereenkomst Ontwikkeling Gnephoek ondertekend namens de dagelijkse besturen van de gemeente Alphen aan den Rijn, het hoogheemraadschap van Rijnland, de regio Holland Rijnland en de provincie Zuid-Holland. In de bestuursovereenkomst staan afspraken over onder meer mobiliteit, natuur, weidevogelcompensatie, aanpak van de planologische procedures, recreatie, wonen, water, bodem, klimaatadaptatie, energie en de molenbiotoop.
- Op 15 oktober 2024 stelden GS de Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD) vast voor het milieueffectrapport (MER). Dit MER is gekoppeld aan de Herziening Omgevingsbeleid Ontwikkeling Gnephoek. De NRD lag ter inzage van 7 november tot en met 18 december 2024.
- De Startnotitie Herziening Omgevingsbeleid Ontwikkeling Gnephoek is op 11 december 2024 vastgesteld door PS.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Algemeen
Adviseren en beoordelen
In de Zuid-Hollandse Omgevingsverordening (ZHOV) staan instructieregels voor gemeenten. Gemeenten mogen niet handelen in strijd met de instructieregels van het Rijk (Besluit kwaliteit leefomgeving) en provincie (hoofdstuk 7 - ZHOV). Gemeenten moeten rekening houden met de taken en bevoegdheden van andere bestuursorganen en afstemmen als dat nodig is (artikel 2.2 Omgevingswet). In het kader van het interbestuurlijk toezicht hebben provincie en gemeenten afgesproken elkaar op tijd te informeren en af te stemmen. Om deze afstemming soepel te laten verlopen, zijn er werkafspraken gemaakt hoe medewerkers van de gemeenten die werken aan de omgevingsplannen en omgevingsvergunningen, de provincie betrekken. Met de komst van de Omgevingswet heeft de provincie deze afspraken opgenomen in een Werkwijze planadvisering 2024. In deze Werkwijze staat over welke plannen de provincie met gemeenten in overleg wil en hoe deze samenwerking eruit ziet.
Planbeoordeling 2024
In 2024 ontvingen we 703 plannen in de vorm van bestemmingsplannen, omgevingsvergunningen, Buitenplanse Omgevingsplanactiviteiten (BOPA’s) en twee rijksinpassingsplannen, voor “Netten op Zee” en een Notitie Reikwijdte Detailniveau van het ministerie van Defensie. Ter vergelijking: in 2023 ontvingen we 881 plannen.
Van de 703 plannen zijn er 426 plannen beoordeeld. Dat is meer dan in 2023 toen er van de 881 plannen er 271 zijn beoordeeld. Dat er in 2024 veel meer plannen waren ter beoordeling, kan twee oorzaken hebben. Door de herziening van het Omgevingsbeleid moesten meer plannen worden ingediend voor beoordeling. En mogelijk hadden gemeenten haast met de planopstelling vanwege de deadline van de Omgevingswet op 1 januari 2024 (waarvan de beoordeling door ons dan begin 2024 plaatsvond). Voor die datum vielen plannen nog net onder de Wet ruimtelijke ordening (Wro). Daarna ging de wet op in de Omgevingswet.
Tabel 1: Reacties op plannen en omgevingsvergunningen
Zienswijzen | 82 |
|---|---|
Onderhandse opmerkingen | 27 |
Overlegreacties | 16 |
Verleende ontheffingen | 4 |
Beroepen | 2 |
Geweigerde ontheffing | 1 |
Totaal | 132 |
In tabel 1 is te zien dat er uiteindelijk 132 keer is gereageerd op plannen en omgevingsvergunningen. Wat opvalt is dat er dit jaar veel zienswijzen waren. In 2023 waren dit er 47. De top 3 wordt gevormd door Goeree-Overflakkee/Kaag en Braassem (gedeelde plek) en Hoeksche Waard. Er waren in 2023 veel meer overlegreacties, namelijk 47. In 2024 waren dat er 16. Waarschijnlijk hadden gemeenten, als al aangegeven spoed vanwege de invoering van de Omgevingswet op 1 januari 2024. Mogelijk is de fase van voorontwerp/vooroverleg overgeslagen, waardoor de provincie pas in de ontwerpfase voor het eerst de vertaling zag van een initiatief in planregels en verbeelding.
In de top 3 van 2024 voor het aantal plannen zitten dit jaar Goeree-Overflakkee, Rotterdam en Kaag en Braassem (vorig jaar: Rotterdam, Alphen, Goeree-Overflakkee). We zien hier dus een verband met het aantal zienswijzen.
Dit jaar hebben Gedeputeerde Staten twee keer beroep ingesteld tegen plannen. Eén tegen de tijdelijke realisatie van drie strandhuisjes in Noordwijk en één tegen een plan in het buitengebied van Voorne aan Zee. Daar voldeden de beoogde compensatiewoningen niet aan het beleid over Ruimtelijke Kwaliteit. Er waren dit jaar geen reactieve aanwijzingen. De ontheffing werd vier keer verleend en een keer geweigerd.
Tabel 2: Totaal aantal beoordeelde plannen per regio (incl. Bopa’s)
2024 | 2023 | |
Rijnmond | 132 | 80 |
Holland Rijnland | 105 | 69 |
Zuid | 86 | 61 |
Haaglanden | 52 | 24 |
Groene Hart | 51 | 37 |
Totaal | 426 | 271 |
De regio’s zijn voor de planaantallen (tabel 2, hierboven) gelijk gebleven in rangorde. Rijnmond is weer veruit de koploper met nieuwe plannen. Voor Holland-Rijnland en Zuid geldt een 2e en 3e positie. Haaglanden heeft meer dan 100% meer plannen dan vorig jaar aangeboden, maar blijft op de daarmee op de 4e plek staan.
Bopa’s (sinds Omgevingswet)
Er zijn sinds de inwerkingtreding Omgevingswet 93 zgn. ‘planadviesaanvragen’ ontvangen voor beoordeling van Bopa’s. In zes gevallen was een zienswijze nodig en in 27 gevallen is een informeel advies meegegeven. Zie tabel 3 met het aantal Bopa’s per regio.
Tabel 3: Bopa’s per regio
2024 | |
Rijnmond | 39 |
Holland Rijnland | 25 |
Zuid | 12 |
Haaglanden | 10 |
Groene Hart | 7 |
Totaal | 93 |
Voor het aantal ingediende Bopa’s is sprake van een identiek beeld als voor de gewone plannen en omgevingsvergunningen.
Thema’s in zienswijzen
De meeste zienswijzen zijn uitgegaan op de onderwerpen Ruimtelijke kwaliteit, detailhandel, woningbouwprogramma, parkeernorm en molenbiotopen.
Uitspraken Raad van State of Rechtbank in 2024
De volgende uitspraken vonden plaats rond bestemmingsplannen in 2024 waarbij het college van Gedeputeerde Staten (indirect) partij was.
Tabel 4: Gerechtelijke uitspraken
Plannaam en gemeente | Uitspraak |
|---|---|
Bronsgeest, gemeente Noordwijk | Pro-actieve aanwijzing door GS t.b.v. meer sociale woningbouw werd vernietigd vanwege een motiveringsgebrek. Beroep vanwege het niet correct opnemen van de NNN-bescherming. Beroep GS is gegrond verklaard. Afdeling heeft de gemeente tijd gegeven om het gebrek te herstellen. Hier heeft de gemeente inmiddels aan voldaan. |
Gebiedsontwikkeling Middengebied Zuidplaspolder
- We adviseerden over en beoordeelden het door de gemeenteraad vastgestelde gemeentelijke bestemmingsplan om te zien of deze in overeenstemming is met het provinciale Omgevingsbeleid.
- We namen deel aan de Grondbank RZG Zuidplas. We adviseerden bij besluitvorming door PS over verlenging van de Grondbank.
- Voor het uitvoeren van de Deelovereenkomst Mobiliteit steunden wij de gemeenten Gouda en Zuidplas bij de verkenning van de haalbaarheid van een nieuw station Gouda/Zuidplas. We leverden hiervoor samen met de gemeenten informatie aan voor het Bestuurlijk Overleg Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (BO MIRT) tussen Rijk en regio.
- Samen met de gemeenten Gouda en Zuidplas begonnen we met de uitwerking van een projectplan voor de N457 ter hoogte van Westergouwe.
- Voor de realisatie van de Groene Waterparel is gewerkt aan grondverwerving, planvorming en het faciliteren van zelfrealisatie. De Groene Waterparel is onderdeel van het NatuurNetwerkNederland (NNN).
- Samen met de gemeente Zuidplas stelden we een Deelovereenkomst op voor de realisatie van de ecologische verbindingszone tussen de Krimpenerwaard en het Bentwoud. Hierbij gaat het om het deel van de ecologische verbindingszone dat op het grondgebied van de gemeente Zuidplas ligt.
Gebiedsontwikkeling Gnephoek
- De Bestuursovereenkomst Ontwikkeling Gnephoek is samen met de gemeente Alphen aan den Rijn, het hoogheemraadschap van Rijnland en de regio Holland Rijnland opgesteld. De Bestuursovereenkomst is voor bedenkingen en wensen voorgelegd aan Provinciale Staten en is besproken in de Statencommissie Bereikbaarheid en Wonen van 4 september 2024.
- De provincie en de gemeente Alphen aan den Rijn hebben samen een m.e.r.-procedure opgestart. We werkten ook samen in de participatie. De provincie en de gemeente hebben samen de Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD) voor het MER vastgesteld en deze tegelijkertijd ter inzage gelegd.
Inpassingsplan WarmtelinQ Rijswijk – Leiden en aanlandlocatie
Provinciale Staten hebben dit inpassingsplan op 12 juni 2024 vastgesteld. Er zijn 3 beroepen ingediend en een beroep tegen de omgevingsvergunning van Den Haag. Er is een Verzoek om voorlopige voorziening bij de Raad van State ingediend. Deze voorlopige voorziening is door de Raad van State niet toegekend. Het inpassingsplan is door deze uitspraak niet meer geschorst.
De uitvoering kan starten doordat het overgrote deel van de vergunningen die onder de coördinatieregeling vallen, in werking zijn getreden. In 2025 volgen nog enkele clusters met vergunningen. De provincie coördineert deze procedures en bewaakt de voortgang. Tegen de vergunningen van de gemeente Zoeterwoude en Leidschendam in cluster 3b zijn twee beroepen ingesteld. De beroepsprocedure tegen het inpassingsplan en tegen de vergunningen in cluster 1, 2 en 3b loopt nog.