Paragraaf EU-subsidies

Kansen voor West is het samenwerkingsverband tussen de vier Randstedelijke provincies (Noord- en Zuid-Holland, Utrecht en Flevoland) en de vier grote steden Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht (P4G4). Het samenwerkingsverband voert het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) voor landsdeel West uit. Doel is om de regionale economie in de Randstad een innovatieve en duurzame impuls te geven. Dit gebeurt door het verstrekken van subsidies aan bedrijven, kennisinstellingen en overheden in de regio. In totaal komt er voor de provincie Zuid-Holland € 41,2 miljoen aan EFRO-middelen beschikbaar voor de periode 2021-2027. Dit bedrag wordt door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) aangevuld met € 9 miljoen aan rijkscofinanciering.

De provincie ziet de beschikbare EFRO-middelen als een eenmalige aanvulling op haar gewone begrotingsmiddelen en programmeert deze budgetlijnen op integrale wijze met de eigen middelen door ze te koppelen aan de beleidsambities van de provincie. In de ‘Zuid-Hollandse openstellingsstrategie’ hebben Gedeputeerde Staten vastgesteld op welke thema’s de provincie de beschikbare EFRO- en Rijksmiddelen wil inzetten in deze programmaperiode (2022-2027) en ook wanneer deze worden opengesteld. De provincie zet met Kansen voor West III in op drie inhoudelijke thema’s die overeenkomen met verschillende beleidsambities:

Innovatie

• Ambitie 4: Een concurrerend Zuid-Holland

Verduurzaming van het Haven Industrieel Complex (industrie)

• Ambitie 3: Schone energie voor iedereen
• Ambitie 4: Een concurrerend Zuid-Holland

Verduurzaming van de gebouwde omgeving (energie)

• Ambitie 3: Schone energie voor iedereen

Volgens de vastgestelde openstellingsstrategie zijn in 2024 op alle thema’s middelen opengesteld. Het programma Kansen voor West III werkt met twee openstellingsmomenten per jaar.

Openstellingsronde 15 april 2024
Op het thema Innovatie zijn de beschikbare middelen opengesteld in twee innovatieprogramma’s (energie & klimaat en zorgtech) en in een voucherregeling voor fieldlabs en campussen. Fieldlabs zijn innovatie testlocaties.
Op het thema Industrie zijn volgens de openstellingsstrategie middelen opengesteld voor circulaire industrie. Op het thema Energie zijn volgens de openstellingsstrategie geen middelen opengesteld.
De verwachting is dat het resterende opengestelde EFRO-budget in 2025 volledig wordt toegekend.

Openstellingsronde 11 november 2024
Op het thema Innovatie zijn middelen opengesteld voor grootschalige samenwerkingsprojecten.
Op het thema Energie zijn middelen opengesteld voor warmteopslag en slimme energiesystemen. Op het thema Industrie zijn volgens de openstellingsstrategie geen middelen opengesteld.
Er zijn eind 2024 nog geen middelen toegekend, omdat het beoordelingsproces nog loopt. De verwachting is dat het volledig opengestelde EFRO-budget in 2025 wordt toegekend.

Het Just Transition Fund (JTF) is een EU-fonds dat bijdraagt aan de overgang naar een klimaatneutraal Europa. Het JTF wil regio’s steunen die sterk afhankelijk zijn van inkomsten en werkgelegenheid uit fossiele brandstoffen. Dat kan door de regio’s te helpen om op een rechtvaardige en gelijkwaardige manier de energietransitie in te gaan. Een transitie die rekening houdt met de sociale en de economische aspecten en met de milieueffecten.
In totaal is er voor de regio Groot-Rijnmond € 58,5 miljoen aan JTF-middelen beschikbaar voor de periode 2021-2027. Dit bedrag wordt door het ministerie van EZK aangevuld met € 5 miljoen aan Rijkscofinanciering. Van het totale bedrag is er in 2023 en 2024 € 55,7 miljoen budget opengesteld voor aanvragen.
De provincie Zuid-Holland gaat samen met de gemeente Rotterdam over de inzet van deze middelen. De provincie en gemeente hebben samen met belanghebbenden een regionaal Transitieplan (TJTP) opgesteld. Dat is door beide colleges vastgesteld en ter goedkeuring aan de Europese Commissie aangeboden. Het Transitieplan focust op drie sporen die corresponderen met verschillende beleidsambities:

Spoor 1: Vernieuwen en versterken van de regionale economie met nieuwe, duurzame en/of circulaire industriële ketens

• Ambitie 3: Schone energie voor iedereen

Spoor 2: Versnellen van de transitie met investeringen in technologie, systemen en infrastructuur tot decarbonisatie van bestaande industriële ketens

• Ambitie 3: Schone energie voor iedereen
• Ambitie 4: Een concurrerend Zuid-Holland

Spoor 3: Een wendbare, weerbare beroepsbevolking

• Ambitie 4: Een concurrerend Zuid-Holland

In de openstellingsstrategie voor het JTF hebben Gedeputeerde Staten en het college van burgemeester en wethouders van Rotterdam vastgesteld wanneer de middelen worden opengesteld.

Openstellingen 2024
In april 2024 is er een gecombineerde openstellingsronde geweest voor Spoor 1 en 2 waarbij bijna € 7,2 miljoen beschikbaar is gesteld voor Elektrificatie en Waterstof. Er zijn 4 projecten goedgekeurd en er moeten nog 2 projecten worden beoordeeld.
Voor de openstelling van Spoor 3 is er € 7,5 miljoen beschikbaar ten behoeve van de arbeidsmarkt. Er zijn 2 aanvragen goedgekeurd en er moet nog 1 project worden beoordeeld. Er is nog € 6 miljoen budget beschikbaar.

Het GLB-NSP staat voor het Nationaal Strategisch Plan ter uitvoering van het Europese Gemeenschappelijke Landbouwbeleid. De uitvoering vindt plaats in de periode 2023 tot en met 2027 door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en de twaalf provincies. De waterschappen dragen financieel bij.

De doelen van GLB-NSP hebben betrekking op een slimme veerkrachtige landbouw, bodem, water, lucht, biodiversiteit en klimaat en dierenwelzijn en brede plattelandsontwikkeling. Ook kennisverspreiding, innovatie en netwerkvorming zijn doelen van het GLB-NSP.

Het GLB-NSP bestaat uit verschillende onderdelen die zijn onderverdeeld in twee pijlers:

• De eerste pijler (Europees Landbouw Garantie Fonds, ELGF) heeft een omvang van totaal circa € 2,8 miljard voor Nederland. Met het ELGF worden de basis inkomenssteun, waaronder de aanvullende steun voor jonge landbouwers, de ecoregeling en sectorale interventies voor de Bijenteelt en Groente en Fruit gefinancierd. Dit zijn regelingen die voor heel Nederland van toepassing zijn en die door het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) worden uitgevoerd.
• De tweede pijler (Europees Landbouw Fonds voor Plattelandsontwikkeling, ELFPO), heeft een omvang van totaal € 1,9 miljard voor Nederland. Met het ELFPO worden het Agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ANLb) en investeringen in bedrijfsmiddelen, inrichtingsmaatregelen op en buiten landbouwbedrijven, samenwerking voor innovaties en LEADER gefinancierd.

De provincie Zuid-Holland geeft uitvoering aan een deel van de middelen onder pijler 2 - ELFPO. Het gaat in totaal om € 64 miljoen aan EU-middelen. Inclusief de nationale cofinanciering (waaronder van de provincie) komt het totale budget uit op € 107,6 miljoen dat door de provincie onder pijler 2 wordt geprogrammeerd.

Van de € 64 miljoen EU-middelen onder pijler 2 is voor het ANLb in totaal voor de periode 2023 tot en met 2028 een kleine € 40 miljoen aan EU-middelen beschikbaar. De cofinanciering vanuit de provincie is ruim € 20 miljoen (vanuit ambitie 5), vanuit de waterschappen circa € 1,5 miljoen. Het totaal aan beschikbare middelen voor deze regeling is € 61,6 miljoen. Eind 2022 zijn alle middelen opengesteld voor de gehele periode. Dit bedrag was in 2023 al volledig toegekend.
Eind 2024 heeft de provincie besloten om een uitbreiding van de bestaande subsidies mogelijk te maken. Het gaat om ongeveer € 3,8 miljoen extra middelen voor de regeling, waarvan € 3,5 miljoen provinciaal geld en € 0,3 miljoen vanuit waterschappen. Dat extra geld kan vanaf 1 januari 2025 worden uitgegeven.

Van de € 64 miljoen EU-middelen is ongeveer € 24 miljoen aan EU-middelen beschikbaar voor de onderdelen (hierna: interventies) gericht op investeringen in bedrijfsmiddelen, inrichtingsmaatregelen op en buiten landbouwbedrijven, samenwerking voor innovaties en de sociaaleconomische ontwikkeling van het platteland (LEADER). Deze middelen zijn beschikbaar voor de periode 2023 tot en met 2027.

Van de € 24 miljoen EU-middelen hoeft voor € 10 miljoen EU-middelen geen nationale cofinanciering geleverd te worden. De subsidies die hieruit worden gefinancierd, bestaan dus volledig uit EU-middelen. Voor € 14 miljoen EU-middelen is de nationale cofinanciering wel verplicht. De subsidies die hieruit gefinancierd worden, bestaan voor maximaal 43% uit EU-middelen en voor minimaal 57% uit nationale cofinanciering. De nationale cofinanciering wordt geleverd door de provincie. Hiervoor is bij de begroting 2023 circa € 22 miljoen aan provinciale middelen meerjarig gereserveerd uit Ambitie 5.

Het totaal aan beschikbare middelen voor de interventies is € 46 miljoen (€ 24 miljoen EU middelen + € 22 miljoen provinciale cofinanciering).

In 2024 zijn middelen opengesteld voor de volgende interventies.