Paragraaf Grondbeleid

Uitvoering van het grondbeleid in 2024

Algemeen

In 2024 zijn 99 grondtransacties afgesloten (exclusief uitvoeringsovereenkomsten zelfrealisatie natuur) en 403 beheerovereenkomsten (erfpacht, pacht, huur en bruikleen).

Het betreft de volgende aan- en verkoop/zakelijk recht transacties:

Onderhanden en nieuwe beheerovereenkomsten:

De provincie heeft in 2024 voor ongeveer € 13,7 miljoen aan gronden aangekocht (inclusief opstalrechten en dergelijke). De provincie verkocht voor ongeveer € 2,8 miljoen voor verschillende programma’s en projecten. De opbrengsten uit erfpacht, pacht en huur bedroegen ongeveer € 1,3 miljoen.
In de paragraaf grondbeleid wordt niet ingegaan op vastgoedkosten- en opbrengsten die verband houden met de huisvesting van de provinciale organisatie.

Programma's en projecten
Op bijgaande kaart staan de belangrijkste programma’s en projecten waaraan de provincie op gebied van grondzaken in 2024 een bijdrage leverde, verdeeld naar categorie. Voor de leesbaarheid zijn tal van kleinere projecten weggelaten, zoals fietspaden of aanpassingen van rotondes, kruispunten en wegverbredingen in het kader van groot onderhoud.

Bron: Cartografie provincie Zuid-Holland.

Verkeer- en vervoerprojecten
De provinciale verwervingsportefeuille voor verkeer en vervoer heeft betrekking op de realisatie van aanleg, onderhoud en aanpassingen van provinciale infrastructuur (wegen, fietspaden en vaarwegen).
Voor de infrastructuur vonden er in 2024 41 aankooptransacties plaats. Hiermee was een bedrag van ongeveer € 2,7 miljoen gemoeid. Deze aankopen zijn begroot en gerealiseerd binnen de verschillende programma’s.

De grootste inzet in 2024 omvatte de volgende projecten: Rijnlandroute, N207, N211, N215 en de N214.

De verwerving voor het project Wippolderlaan/N211 is in 2019 gestart, met speciale aandacht voor de verzorgingsplaats en de daarbij te volgen procedures. In 2024 is dit dossier afgerond. De grond is ter beschikking van het project gekomen.

Bij infrastructuurprojecten wordt over de (financiële) planning, voortgang en verantwoording gerapporteerd via het Programma Zuid-Hollandse Infrastructuur (PZI). De projecten maken onderdeel uit van de ambitie Bereikbaar Zuid-Holland.

De boekwaarde van de gekochte gronden voor infrastructuur worden in het investeringsproject verwerkt en op de balans gezet.

Projecten Natuurnetwerk Nederland (NNN)

NN-ZH
In 2020 is het programma voor de restantopgave NNN en Groene Verbindingen van start gegaan (opgave Natuurnetwerk Zuid-Holland NN-ZH). Dit gaat om een opgave van 900 ha verdeeld over 67 projecten. De realisatie hiervan moet uiterlijk in 2027 geborgd zijn. In 2021 is hiervoor een aangepast Handelingskader NNN door PS en GS vastgesteld. Dat biedt meer grondinstrumenten. In 2024 maakten GS het voor 7 aangewezen gebieden binnen de opgave mogelijk om aanbiedingen te doen op basis van volledige schadeloosstelling (VSS). Met alle eigenaren in deze gebieden zijn verwervingsgesprekken gestart. Dit leidde tot overeenstemming met enige eigenaren. Ook is overeenstemming bereikt over de aankoop van een boerderij met 57 hectare, nabij de Binnenduinrand van Goeree. Deze gronden kunnen worden gebruikt als ruilgrond.

Krimpenerwaard
De grondverwerving voor realisatie van de NNN in de Krimpenerwaard is grotendeels afgerond. De realisatie vindt plaats door de stuurgroep Krimpenerwaard (gemeente en hoogheemraadschap) in opdracht van de provincie. De provincie begeleidde de grondverwerving en het proces om te komen tot overeenkomsten in het kader van zelfrealisatie. De provincie levert daarvoor capaciteit aan het programmabureau.

Met stichting Het Zuid-Hollands Landschap zijn gronden geruild. Dat levert een beter beheerbare eigendomsverdeling op. In 2024 ging de aandacht van grondzaken voor het grootste deel naar advies in beheer. Dit met het oog op doelrealisatie.

Gouwe Wiericke
Voor het NNN-project Gouwe Wiericke lopen in deelprojecten verschillende activiteiten op het gebied van grondzaken. Dit gebeurt in overleg met het programmabureau Veenweiden. Deze activiteiten variëren van advies over aan/verkoop, ruilingen en verwervingsgesprekken tot acties om gebiedspartijen in staat te stellen om grond te verwerven. De volgende resultaten zijn geboekt:

• In het project in Ruijgeborg 2 is gewerkt aan de laatste aankoop. Het is duidelijk geworden welke gronden de provincie definitief niet kan verwerven voor natuur.
• In het project Abessinië is 4,5 hectare overgedragen aan Staatsbosbeheer. De opstallen zijn gesloopt.
• Er is 33 hectare aangekocht in het project de Noordse Buurt.

Project Mainport Rotterdam/Buijtenland van Rhoon
Het Project Mainport Rotterdam (PMR) heeft tot doel het realiseren van de Tweede Maasvlakte. Ook wil PMR het leefklimaat rond Rotterdam verbeteren door de realisatie van 750 ha groene recreatie- en natuurgebieden. In dat kader is de provincie verantwoordelijk voor het project Buijtenland van Rhoon, als onderdeel van het PMR. PMR is in zijn geheel een opgave van het Rijk. Het project Buijtenland van Rhoon beslaat in totaal een oppervlakte circa 600 ha. Een groot deel van de (agrarische) ondernemers in het plangebied hebben hun bedrijfslocatie en de daarbij behorende gronden inmiddels verkocht aan de provincie. Er is overeenstemming over de aankoop van ongeveer 413 ha. In 2024 heeft de provincie ongeveer 286 ha ter beschikking gesteld aan de gebiedscoöperatie voor het realiseren van (maatregelen uit) het Streefbeeld. Het Streefbeeld beschrijft op welke wijze landbouw, natuur en recreatie samen kunnen gaan. In 2024 pauzeerde de provincie de grondverwerving vanwege het op te stellen inrichtings- en beheerplan en vanwege de afwegingen rondom de grondverwervingsdossiers. Die afwegingen worden door het nieuwe projectkader gemaakt. In 2025 zal de grondverwerving voor de resterende dossiers weer actief worden opgepakt.

(Concept) Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied (ZH-PLG), stikstofopgave en de provinciale grondbank ZH-PLG

Provinciale Grondbank ZH-PLG
In 2022 is, in het verlengde van het Nationaal Programma Landelijk Gebied, de startnotitie voor het ZH-PLG door GS vastgesteld en aan PS gestuurd. In samenhang met de startnotitie ZH-PLG is ook ingestemd met de oprichting van een provinciale grondbank ZH-PLG (PZH-2022-819641626). Het doel van de grondbank is om een strategische grondvoorraad op te bouwen. Die kan worden ingezet in de gebiedsprocessen voor extensivering, ruil of doelrealisatie. Extensivering is het minder intensief gebruiken van de agrarische grond met als doel de stikstofuitstoot te verminderen. De financiering vindt plaats uit beschikbare ZH-PLG middelen of middelen die direct daaraan verbonden zijn, zoals de Impulsgelden Veenweide.

Er zijn in 2022 en 2023 5 aankopen gedaan voor de provinciale grondbank (zie de tabel hieronder). Na 2023 is er vanuit ZH-PLG geen budget meer beschikbaar. Met het wegvallen van het transitiefonds komt er ook geen budget meer beschikbaar. Strategische aankoopkansen ná 2023 zijn via de strategische aankoopfaciliteit behandeld (zie Strategisch bezit).

Grondaankopen provinciale grondbank ZH-PLG

Overzicht lopende onteigeningsprocedures