Beleidsdoel 3-1 Energietransitie

• We ondersteunden gemeenten bij het starten van onderzoeken en van participatietrajecten voor windenergielocaties; 
• Voor de windlocatie in de gemeente Lansingerland zijn we een formele projectbesluitprocedure begonnen en processen gestart om zelf meer regie te krijgen op de inpassing en vergunningverlening. Een projectbesluit is een officieel besluit waarin belangrijke goedkeuringen en besluiten met betrekking tot een project worden vastgelegd. Het heeft betrekking op de verdere uitvoering van het project, zoals de inpassing van de windlocatie en de benodigde vergunningen. Dit besluit biedt duidelijkheid en richting voor de vervolgstappen in het project;
• We wisselden kennis en ervaringen uit met de partners binnen het convenant Windenergie van de Rotterdamse regio. De gesprekken gingen vooral over voortgang en uitdagingen; 
• We hebben verder onderzoek gedaan naar de ruimtelijke en ecologische impact van kleinere windmolens, de zogenaamde boerenerfmolens, in het landelijk gebied. Dit onderzoek draagt bij aan de Herziening 2025 van het provinciale omgevingsbeleid, waarin duidelijk moet worden of een verruiming van het beleid mogelijk is en onder welke voorwaarden. Hiermee willen we de voorwaarden vaststellen voor het gebruik van boerenerfmolens in het buitengebied;
• We stelden een subsidieregeling open voor exploitanten van windparken. Met de subsidie kunnen zij zogeheten ‘naderingsdetectie voor vliegtuigen’ op windturbines installeren. Dat betekent dat er technologie wordt ingezet om vliegtuigen te detecteren die zich in de buurt van de windturbines bevinden, zodat tijdig gewaarschuwd kan worden voor mogelijke risico’s of botsingen. De hinder van de rode nachtverlichting wordt daarmee een stuk kleiner. De subsidie houdt in een cofinanciering van 40% van de totale investering. 
• Samen met het Rijk en andere provincies werken we aan verschillende gezamenlijke initiatieven. In IPO-verband gaven we een reactie op de landelijke ontwerpnormen voor windturbines. En we werkten intensief samen bij vraagstukken over windenergie en gezondheid in 2024.  

• We gaven subsidie aan ruim 40 projecten via de regeling Zonnig Zuid-Holland, goed voor 7670 kWp opwekvermogen;
• Samen met Stichting Schooldakrevolutie hielpen we vier scholen met advies en installatie van zonnepanelen;
• Via de regeling Verduurzaming Bedrijventerreinen zijn op verschillende daken op bedrijventerreinen zonnepanelen geplaatst;
• Door het toevoegen van de zonneladder in het provinciale omgevingsbeleid hebben we meer grip gekregen op de realisatie van zonnevelden en de ruimtelijke inpassing daarvan. De zonneladder biedt een stapsgewijze benadering voor het ontwikkelen van zonne-energie. Deze ladder stelt eerst voor om zonne-energie te realiseren op daken of al bestaande gebouwen, gevolgd door niet-agrarische gronden. Pas als deze opties zijn uitgeput, kan de ontwikkeling van zonnevelden op landbouwgrond in overweging worden genomen. Dit helpt bij het zo goed mogelijk benutten van ruimte en het waarborgen van een goede ruimtelijke ordening;
• We onderzoeken of het mogelijk is om langs vier rijkswegen (A15-A38, N11-A4, A12 en A20) duurzame energie op te wekken, vooral van de zon. Dit doen we met een Omgevingseffect Rapport (OER). De voorverkenningsfase van de rijksweg A15 is klaar. Het project A4-A13 staat op pauze vanwege het besluit rondom de wegverbreding A4 Haaglanden.  

In verschillende RES-regio’s is gewerkt aan de verdere uitwerking van de zoekgebieden uit RES 1.0, met aandacht voor de bestaande landschappelijke waarden en kenmerken. Zo heeft in de Drechtsteden een intensief afstemmingsproces met de regio plaatsgevonden voor meerdere zonneparken. Dit heeft geresulteerd in landschappelijk goed ingepaste parken en succesvolle vergunningaanvragen. In Midden-Holland zijn de landschappelijke kwaliteiten als uitgangspunt genomen voor het Programma Zon op Veld, waardoor al in een vroeg stadium is gewaarborgd dat deze waarden zorgvuldig worden meegewogen. In Holland Rijnland is een eerste verkenning gestart naar de ruimtelijke en landschappelijke randvoorwaarden voor de inpassing van windenergie. In dit proces wordt ook de provinciale plaatsingsvisie voor windenergie herzien.

• We hebben aan de RES’en bijgedragen door inzet van kennis en het uitwisselen van kennis binnen ons netwerk;
• Energieboswachters zijn vrijwilligers die de impact van energieprojecten op de natuur met de gemeenten en projectontwikkelaars bespreken. Wij zorgden ervoor dat twintig energieboswachters werden opgeleid in 2024;
• Samen met onze RES-partners hebben we de participatie binnen de RES’en georganiseerd. Zo hebben we RES Midden-Holland geholpen bij het opstellen van een participatieplan. Dit plan vormt de basis voor hun regionale omgevingsprogramma ‘Zon op veld’;
• We vroegen aan gemeenten in RES Holland Rijnland, RES Midden-Holland en RES Drechtsteden om locaties te noemen die geschikt kunnen zijn voor de realisatie van windenergie. De voorkeuren van gemeenten nemen we mee in de Omgevingseffectrapportage (OER). Ook vroegen we de Dienst Centraal Milieubeheer Rijnmond (DCMR) en de commissie MER (Milieueffectenrapportage) om advies. Op basis daarvan besloten we om alle technisch haalbare onderzoek locaties mee te nemen in de Omgevingseffectrapportage.  
• We werken in RES Rotterdam Den Haag samen met de RES-partners aan een regionale planMER. In de planMER werken we de zoekgebieden voor windenergie uit RES 1.0 uit tot zoeklocaties voor windenergie;
• In de RES Goeree-Overflakkee werkten we aan de 'Wereld van B’- een methode om vanuit het lokale schaalniveau na te denken over een duurzaam energiesysteem voor de toekomst;

We kunnen geen windmolens plaatsen op de locatie Valkenburgse Meer. Dat is de conclusie van een onderzoek naar deze locatie. We namen in 2024 de bevoegdheid over voor de bouw van een windpark (15 MW) in de gemeente Lansingerland. We sloten een bestuursakkoord met Lansingerland hoe wind, wonen en werken een plek kunnen krijgen in het gebied dat onderzocht wordt. De provincie organiseerde twee informatieavonden om omwonenden en andere betrokkenen te informeren over twee belangrijke punten. Dit betreft het proces en de onderzoeksopzet voor de planMER, een milieutechnisch onderzoek naar de mogelijkheden voor windenergie. De onderzoeksopzet wordt aangeduid als een Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD). Het is van belang dat belanghebbenden niet alleen inzicht krijgen in deze onderzoeksopzet, maar ook de mogelijkheid hebben om hierop commentaar te leveren. Dit kan door middel van een zienswijze, die ingediend kan worden tijdens de zogenaamde terinzagelegging, welke in december is gestart. Reacties nemen we mee bij de uiteindelijke vaststelling van de NRD en kan dus de uitvoering van het milieutechnisch onderzoek veranderen.
In de Alblasserwaard onderzocht de provincie met RES-partners windlocaties als alternatief voor de locatie Avelingen. De gemeenten Molenlanden en Gorinchem hebben inwoners geconsulteerd over de mogelijke komst van windmolens met een uitgebreid participatietraject. De provincie heeft vervolgens een OER en een Heritage Impact Assessment (HIA) opgesteld om de mogelijke effecten van de windenergieplannen op de omgeving en cultureel erfgoed te onderzoeken. De OER richt zich op de bredere milieueffecten van het project, terwijl de HIA specifiek kijkt naar de impact van het plan op historische en culturele waarden in het gebied. De resultaten hiervan werken we 2025 uit samen met de gemeente.

In verschillende gebiedsprocessen binnen het landelijk gebied is onderzocht in hoeverre de energietransitie en de zoektocht naar duurzame energieopwekking een plek kunnen krijgen. Dit omvat onder andere de ontwikkeling van nieuwe natuur in combinatie met de integratie van zonne-energie als tijdelijk verdienmodel. Daarnaast wordt gekeken naar mogelijkheden om duurzame energieopwekking dichter bij nieuwe woon- en bedrijventerreinen te realiseren, zodat deze locaties voorzien worden van voldoende hernieuwbare energie.

• We ondersteunen energieprojecten van lokale initiatieven met de subsidieregeling Lokale Initiatieven Energietransitie. Door een wijziging in 2024 is de regeling nog laagdrempeliger en inclusiever.
• We werken samen met en financieren het projectbureau Energie Samen Zuid-Holland. Het projectbureau ondersteunt lokale energiecoöperaties en helpt bij verdere ontwikkeling.
• In de omgevingsvisie maakten we de beleidskeuze voor lokaal eigendom duidelijker. Met een extra bijdrage van € 2 miljoen aan het Ontwikkelfonds Energiecoöperaties maken we meer energieprojecten in lokaal eigendom mogelijk.
• We begonnen met een pilot en een leertraject over de ontwikkeling van mini-warmtenetten door bewonerscollectieven.

• We organiseren de ‘Energie Generator’. Dat is een traject waarin gemeenten en energiecoöperaties samen en onder begeleiding werken aan de lokale energietransitie.
• We organiseren een community of practice en een doe- en leerkring. Aan beide activiteiten nemen gemeenten, lokale initiatieven, maatschappelijke partners en andere partijen deel. Zij komen samen om kennis te delen en hun netwerk te versterken. Op 10 december organiseerden we het congres ‘Eerlijke Energietransitie: doorbraak in denken én doen’!  
• We organiseerden een actieleertraject voor beleidsmedewerkers over energierechtvaardigheid. We lieten een verkennend onderzoek doen naar hoe de provincie kan werken aan meer rechtvaardige uitkomsten in de energietransitie. 

• Onder leiding van Tjerk Wagenaar is het advies 'Vlottrekken Warmte in Zuid-Holland' opgesteld om de warmtetransitie te versnellen en netcongestie te verminderen, in samenwerking met het Rijk, RES-regio's, gemeenten en diverse partners.
• Een lobbyagenda is opgesteld om samen met gemeenten, netbeheerders en publieke warmtebedrijven aandacht te vragen bij het Rijk en de Kamers voor het versnellen van de warmtetransitie.
• Samen met het IPO brachten we de optimale juridische randvoorwaarden voor de warmtetransitie in voor het wetsontwerp Wet Collectieve Warmtevoorziening (WCW).
• In de RES’en kreeg 'warmte' steeds meer prioriteit, waarbij constructieve bijdragen werden geleverd aan regionale warmtesystemen en andere warmte-oplossingen, gekoppeld aan de provinciale ambitie voor regionale warmteaanpak via zeven clusters.
• We stelden het Provinciaal Inpassingsplan vast. Daarmee zijn we dichter bij de uitvoering van de hoofdinfrastructuur voor warmte naar Leiden.
• We werkten programma’s uit voor warmtetransport en restwarmte, waarbij we rekening hielden met alle belangen van betrokken partijen en inwoners.  
• We onderzochten hoe de provincie de ontwikkeling van (bovenlokale) warmtesystemen kan coördineren, zoals we aankondigden in ons omgevingsbeleid. 
• We ondersteunden gemeenten met kennis en expertise bij de doorontwikkeling van wijkwarmteprojecten. Dit deden we ook bij onderwerpen zoals de Wet collectieve Warmtevoorziening (WCW) en het Soorten Management Plan (SMP) over natuurvriendelijk isoleren. Alle kennis die we daarbij opdeden, staat in verschillende handreikingen. Deze deelden we met de Zuid-Hollandse gemeenten. 
• We organiseerden bijeenkomsten over actuele onderwerpen en innovaties binnen EnergieRijk Den Haag (ERDH), waarbij iedereen kennis en ervaring kon delen. De bijeenkomsten waren voor professionals (ambtenaren, personen in het veld) en voor burgers. 
• We droegen bij aan vraagstukken rondom de gebiedsaanpak voor verduurzaming in Den Haag. Dit gebeurde in het kader van het programma EnergieRijk Den Haag (ERDH). 
• Met het ontzorgingsprogramma ‘Maatschappelijk vastgoed’ hielpen we verschillende maatschappelijke doelgroepen bij het verduurzamen van hun vastgoed.
• We ondersteunden bedrijventerreinen om hun gebouwen klaar te maken voor aansluiting op het warmtenet. Dat is een collectieve warmteoplossing. 
• Ook in 2024 was er een Duurzame bedrijvenroute. Bedrijven zetten hun deuren open om van elkaar te leren. De provincie Zuid-Holland publiceerde een eigen landingspagina met goede voorbeelden.   
• We nemen deel aan de raad van advies van CondoReno. Dit is een 4-jarig onderzoek van de TU-Delft naar de verduurzaming van bezit van Verenigingen van Eigenaren (VvE’s). 
• We werkten mee aan het convenant Toekomstbestendige Woningbouw 2.0. 
• We droegen bij aan het programma Toekomstbestendig Bouwen. Onze bijdrage bestond uit informatie voor de maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA). Ook schreef de expert energie een Handreiking Energiepositieve Nieuwbouw.
• We werkten net als in de afgelopen jaren mee aan de uitvoering van het Energieakkoord Greenport West-Holland. We namen deel aan de nationale Gebiedsaanpak Energie van Greenports Nederland. De Gebiedsaanpak steunt gezamenlijke verduurzamingsprojecten in glastuinbouwgebieden.  
• We werkten mee aan de ‘Letter of Intent Verkenning Duurzame Warmteketen’ (LOI). Dit deden we samen met 14 andere partijen. Deze LOI gaat over de organisatie en ontwikkeling van extra aanbod van restwarmte. Deze restwarmte kan worden gebruikt in de glastuinbouw en voor gebouwde omgeving. Alle partijen ondertekenden deze LOI.
• We deden onderzoek naar glastuinbouwgebieden en of hierin verschillende gebieden met gedeelde eigenschappen te onderscheiden zijn, die bepalend zijn voor de ontwikkeling naar duurzame energie. Dat noemden we Energiebiotopen in de glastuinbouw. Met dit onderzoek als basis kunnen we beleid maken voor energie-oplossingen voor de glastuinbouw.
• Als partner van de Greenport West-Holland ontwikkelden we een ’glasmonitor’ Hierin wordt onder meer energiedata rond glastuinbouw verwerkt.  
• We beheerden een projectenoverzicht (pijpleiding) van de gemeentelijke warmteprojecten in Zuid-Holland. Dit projectenoverzicht gebruikten we onder meer voor inzichten in het stikstofdossier en voor de input in het provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (pMIEK). 
• Samen met gemeenten voerden we het ELENA-programma uit (European Local Energy Assistance). ELENA is een subsidieregeling vanuit de Europese Investeringsbank. Dit programma draaide om planvorming van 10 warmteprojecten in 9 gemeenten. In 2024 hebben we het programma met succes afgerond. 
• We organiseerden kennissessies voor gemeenten over warmtebeleid, verschillende warmtebronnen, warmtesystemen en energiebesparing. 
• We beheren de subsidie van € 81 miljoen voor WarmtelinQ. We blijven de ontwikkeling van WarmtelinQ+ actief volgen en stemmen de ontwikkeling van WarmtelinQ af met de vraagontwikkeling in de regio's. 
• Aan PS deden we een voorstel om documenten openbaar te maken die tot dan toe geheim waren. De documenten gingen over de warmtevoorziening voor de Leidse regio. PS maakten deze documenten openbaar.
• CE Delft, een onafhankelijk onderzoeks- en adviesbureau, gespecialiseerd in het ontwikkelen van innovatieve oplossingen van milieu- en duurzaamheidsvraagstukken, onderzocht voor de provincie de kansen voor de toepassing van zonthermie in de provincie.
• Start van een Topconsortia Kennis en Innovatie project met Greenport West-Holland, Omgevingsdienst Haaglanden en Glastuinbouw NL, gericht op Midden Temperatuur Opslag (MTO)-projecten in de glastuinbouw, met een uitzonderingspositie voor vergunningen.
• We investeren via fondsen in bedrijven die bodemwarmte ontsluiten. We bereiden de openstelling voor van bodemenergiesystemen van de Kansen voor West-regeling (KvW).
• We namen warmtenetwerken die in meerdere gemeenten liggen op in het provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (pMIEK) 2.0.
• We steunden de overgang van het Rijswijk Centre for Sustainable Geothermal Energy (RCSG) naar een volwaardige faciliteit van TNO met een subsidie van € 85.000.
• We stelden de uitzonderingspositie vast voor pilots voor Midden Temperatuur Opslag (MTO). Nu kunnen deze pilots worden uitgevoerd. Samen met partners namen we het initiatief voor een pilotproject in de glastuinbouw. 
• De provincie gaf een vergunning aan de TU-Delft voor een pilotproject voor Hoge Temperatuur Opslag (HTO).
• Samen met Innovation Quarter, TNO en MRDH maakten we mogelijk dat startups en scale-ups hun (warmte) innovaties konden testen bij fieldlabs. Fieldlabs zijn (vaak langer lopende) testopstellingen op praktijkschaal. Hier werd bijvoorbeeld getest of het opwekken van warmte en elektriciteit gecombineerd kan worden en of de de afname van elektriciteit met behulp van energiemanagementsystemen efficiënter kan. 
• We lanceerden het convenant Toekomstbestendige Woningbouw versie 2.0. Energie is een van de 6 thema’s van het convenant. 

• Wij zijn via de omgevingsdiensten verantwoordelijk voor de vergunningverlening, toezicht en handhaving voor ongeveer 350 industriële bedrijven.
• Samen met ondernemersvereniging Deltalinqs en overige partners stelden we het Deltalinqs Climate Program op. Hierin werken we samen aan energiebesparing, aan het opbouwen van circulaire industrie en aan het elektrificeren van industriële processen. 
• In 2024 is de tweede ronde van het Europese Just Transition Fund (JTF) opengesteld. Er was een budget beschikbaar van € 7,2 miljoen voor innovatie. Dit geld was voor projecten die de regionale economie versterken en vernieuwen op duurzame wijze. Deze openstelling van JTF was gericht op projecten die bijdragen aan het vervangen van fossiele grondstoffen en brandstoffen door groene elektriciteit en waterstof.
• Via de stichting Cluster6 ondersteunden we de verduurzaming van de verspreide industrie in Zuid-Holland. Het betreft hier de industrie die niet in een specifiek cluster is geconcentreerd.  
• De provincie ondersteunt via Innovation Quarter het regionale innovatieprogramma Energie en Klimaat (E&K). Het programma heeft 4 thema’s: verduurzaming van de gebouwde omgeving, grootschalige opwekking en opslag van energie, industriële elektrificatie en circulaire grondstoffen in de industrie.  
• Samen met andere overheden, bedrijven en kennisinstellingen doet de provincie mee met de taskforce Circulair van de Economic Board Zuid-Holland (EBZ). De taskforce houdt zich bezig met de uitvoering van de Circulaire Actieagend a Zuid-Holland. 

• Vanaf 2015 controleren de omgevingsdiensten strenger op energiebesparing bij bedrijven. Eind 2023 voerde het Rijk de brede energiebesparingsplicht in. Alle bedrijven moeten volgens de wet energiemaatregelen nemen die ze binnen maximaal 5 jaar kunnen terugverdienen. Hiermee gelden alle regels voor energiebesparing nu voor alle bedrijven. Grootverbruikers voeren elk jaar een energieonderzoek uit. In 2024 hadden we extra aandacht voor de beoordeling van de energieonderzoeken. Ook hielden we toezicht bij bedrijven die in de jaren voor 2024 waren uitgezonderd van de energiebesparingsplicht. 
• De omgevingsdiensten informeerden in 2024 bedrijven proactief over mogelijkheden om energie te besparen. Dit deden we extra, naast de taken die we volgens de wet hebben voor vergunningverlening, toezicht en handhaving (de VTH-taken). We stimuleerden hiermee de industrie om maatregelen te nemen die energie besparen.
• De provincie gaf subsidie voor de bouw van het Botlekstoomnetwerk naar het zuidelijke deel van de Botlek (Cluster Zuid). De bouw is in 2024 gestart. Als dit netwerk klaar is, zorgt het elk jaar voor een extra vermindering in de uitstoot: 96.000 ton CO ₂ en 58.000 kg NOx. Als de volledige plannen voor het Botlekstoomnetwerk worden uitgevoerd, is de vermindering 209.000 ton CO ₂ en 126.000 kg NOx per jaar. Dat is te vergelijken met de uitstoot van 140.000 woning en. 
• We droegen via Deltalinqs bij aan de zogeheten energie-innovatiestudies (EIS). Hierbij worden op ‘no cure, no pay’-basis mogelijkheden voor het besparen van energie onderzocht bij bedrijven. ‘No cure no pay’ wil zeggen dat bedrijven geen rekening krijgen als er geen resultaat is. Er zijn hiervoor studies uitgevoerd bij industriële bedrijven die veel energie verbruiken. In 2024 zijn deze onderzoeken uitgebreid naar bedrijven buiten het HIC.

• In 2024 stelden we het plan van aanpak vast voor een onderzoek naar de mogelijkheid om kleine, modulaire kernreactoren in Zuid-Holland te plaatsen. Dit onderzoek was afgestemd met andere provincies. Het onderzoek past in het programma ‘Small Modulair Reactors’ (SMR’s) van het ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG). 
• We deden mee aan het traject van het Rijk om 2 conventionele kerncentrales van 1,5GW te realiseren. Zuid-Holland doet mee vanwege de waarborglocatie Maasvlakte. Een waarborglocatie is een locatie die in ‘het waarborgbeleid voor kernenergie’ is aangewezen waar een kerncentrale mogelijk kan komen. Voor deze locaties geldt dat zij kunnen voldoen aan specifieke randvoorwaarden, waaronder aanwezigheid van koelwater en bereikbaarheid. De Maasvlakte wordt als volwaardig alternatief meegenomen in de procedure voor de Milieu Effect Rapportage (MER).  
• We hebben een energiesysteemanalyse laten uitvoeren op het Haven Industrieel Complex (HIC) voor de mogelijke inpassing van small modular reactors (SMR’s). Een energiesysteemanalyse is een analyse die betrekking heeft op het gehele energiesysteem, zowel elektriciteit als warmte. Dit onderzoek deden we in het kader van de Cluster Energie Strategie (CES) Rotterdam-Moerdijk. Het onderzoek toonde aan dat kleine kerncentrales mogelijk een oplossing zijn voor het plaatselijke elektriciteitssysteem.
• We doen actief mee aan de ‘Verkenning aanlanding wind en waterstof op zee’ (VAWOZ) 2030-2040. Dit programma onderzoekt routes om elektriciteitskabels en waterstofleidingen aan land te brengen, en locaties om deze aan te sluiten op het hoogspanningsnet en toekomstige waterstofnetwerk.
• De provincie ondersteunt bedrijven die de overgang maken naar duurzame energie, zoals restwarmte en waterstof. Dit gebeurt via de regeling ‘Energie-infrastructuur op industrieterreinen’. Die bedrijven krijgen te maken met lokale energie-infrastructuur die nog niet op berekend is op die overgang. In 2024 is de aanleg gestart van de gesubsidieerde projecten: CO ₂ leidingen naar Tinte-Vierpolders en Noukoop. Deze projecten leveren een vermindering op van 31 kiloton CO ₂ -uitstoot en ongeveer 650 kg NOx per jaar op. Stikstofoxiden (NOx) zijn gassen die vooral vrijkomen bij de verbranding van fossiele brandstoffen, zoals uitlaatgassen van voertuigen of industriële uitstoot.

• We voerden naast de VTH taken een pilot uit over grondstof-efficiëntie. We keken naar de manier waarop we al eerder maatregelen vaststelden voor energie-efficiëntie. In de pilot onderzochten we of we deze manier ook kunnen gebruiken voor het verduurzamen van het grondstoffensysteem. Het basisidee is dat we eerst onderzoeken wat er te besparen valt. Zo benutten we duurzame bronnen doelmatiger en efficiënter.
• Na de succesvolle energie-innovatiestudies zijn we samen met Deltalinqs een studie gestart naar de mogelijkheid voor grondstoffen-innovatiestudies. De insteek is ook hier om op ‘no cure, no pay’-basis de mogelijkheden voor het besparen van grondstoffen bij bedrijven te onderzoeken.
• Samen met de EBZ taskforce Circulair stuurden we een brief naar de Europese Commissie. In de brief vroegen we om wetgeving om de marktvraag voor circulaire producten te vergroten.
• We doen mee met het European Chemical Regions Network (ECRN). We dragen bij aan het ontwikkelen van Europees beleid waarmee we de overgang naar een circulaire industrie willen versnellen.
• Binnen de Groene Chemie Nieuwe Economie werken we met diverse provincies samen. Ons doel is het stimuleren van ketenvorming in de grondstoftransitie in de chemie. Hiermee wordt bedoeld dat bedrijven in de chemische industrie samenwerken om over te stappen van fossiele grondstoffen naar duurzamere, hernieuwbare grondstoffen.

• We hebben de projecten in het pMIEK 1.0 elke 2 maanden gemonitord. Dit deden we samen met de netbeheerders en de gemeenten en regio's. Als het nodig was, namen we extra maatregelen om vertragingen te voorkomen. Dit gebeurde bijvoorbeeld bij het versnellen van de keuze voor een locatie.   
• We werkten aan het concept provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat Zuid-Holland (pMIEK) 2.0. Hierbij is een programma uitgewerkt voor de benodigde energie-infrastructuur voor het energiesysteem tot 2050. Onderdeel van het pMIEK is een visie op de ontwikkeling van het energiesysteem 2050. In deze visie, het Toekomstbeeld, beschrijven we principes en de te maken keuzes om te komen tot een efficiënt toekomstig energiesysteem. Dat is gedaan samen met netbeheerders en in afstemming met gemeenten. We organiseerden hiervoor verschillende gebiedsateliers in de regio's. Gebiedsateliers zijn werksessies voor een specifiek gebied in Zuid-Holland.  
• We hebben een aantal onderzoeken uitgevoerd, bijvoorbeeld verkenningen naar de randvoorwaarden voor locaties voor nieuwe energie-infrastructuur.  

• De samenwerking op energie-infrastructuur met netbeheerders en gemeenten voor "Sneller bouwen energie-infrastructuur" en "slimme oplossingen" is geïntensiveerd.
• We hebben een kennissessie gehouden over de rol van opslag in het energiesysteem voor o.a. gemeenten.
• We hebben verschillende kennissessies gehouden over energiehubs voor gemeenten en bedrijven. Energiehubs is een lokale samenwerking, gebaseerd op afspraken, tussen meerdere partijen op het gebied van energie. We maakten een eerste overzicht van initiatieven op het gebied van energiehubs en werkten aan de opzet van een uitvoeringsplan voor energiehubs.